Τα χρήματα διαδραματίζουν καίριο ρόλο στη διευκόλυνση των οικονομικών συναλλαγών. Ιστορικά πολλές προκαπιταλιστικές οικονομίες στηριζόντουσαν στην ανταλλαγή αγαθών, «ανταλλακτική οικονομία» ή «οικονομία αντιπραγματισμού», όπου υπήρχε η ανταλλαγή προϊόντων για άλλα προϊόντα, π.χ. αυγά με ελιές.

Είναι φανερό ότι οι ανταλλαγές ήταν δύσκολο να πραγματοποιηθούν διότι έπρεπε να συμπίπτουν οι επιθυμίες των ατόμων όχι μόνο για τα προϊόντα αλλά και για τις ποσότητες που ήθελαν να ανταλλάξουν. 

Η συνεχιζόμενη εξειδίκευση των οικονομικών υποκειμένων,  η μεγαλύτερη ανάγκη για εμπόριο, καθώς επίσης και η μη διαιρετότητα πολλών προϊόντων οδήγησε στην ανάγκη για ένα ευέλικτο, διαιρετό, καθολικά αποδεκτό μέσο ανταλλαγής: το χρήμα. 

Η μέθοδος της χρήσης νομισμάτων ως χρήματος, με βάση την αξία του υλικού από το οποίο ήταν φτιαγμένα τελικά εξελίχθη στη μέθοδο του αντιπροσωπευτικού χρήματος. Αυτό συνέβη επειδή οι έμποροι χρυσού και αργύρου ή οι τράπεζες άρχισαν να εκδίδουν αποδείξεις στους καταθέτες – εξαργυρώσιμες με χρήματα ουσιαστικής αξίας – τα οποία είχαν κατατεθεί. Τελικά, αυτές οι αποδείξεις έγιναν ευρέως αποδεκτές ως μέσο πληρωμής και ξεκίνησαν να χρησιμοποιούνται ως χρήμα.

 

«Τα χάρτινα χρήματα ή τραπεζογραμμάτια χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά στην Κίνα, κατά τη διάρκεια της Δυναστείας των Σονγκ. Αυτά τα τραπεζογραμμάτια, γνωστά ως “Jiaozi” εξελίχθηκαν από χρεόγραφο που είχαν χρησιμοποιηθεί από τον 7ο αιώνα μ.Χ., ωστόσο, δεν είχαν σταματήσει τη χρήση των νομισμάτων ουσιαστικής αξίας. Στην Ευρώπη τα πρώτα τραπεζογραμμάτια εξεδόθησαν από τη Stockholms Banco το 1661 και χρησιμοποιήθηκαν παράλληλα με κέρματα.

 

Η ευκολία των συναλλαγών που παρείχε η έκδοση των τραπεζογραμματίων από τις τράπεζες καθιέρωσε τα χαρτονομίσματα σε ευρεία και κοινώς αποδεκτή συναλλακτική πρακτική. Μ’ αυτό το νομισματικό σύστημα, όπου το μέσο συναλλαγής είναι χαρτιά, τα οποία μπορούν να μετατραπούν σε προκαθορισμένες, σταθερές ποσότητες χρυσού, αντικαταστάθηκε η χρήση των χρυσών νομισμάτων ως χρήματος μεταξύ του 17ου και 19ου αιώνα στην Ευρώπη. Αυτά τα πιστοποιητικά χρυσού νομιμοποιήθηκαν ως χρήμα και η ρευστοποίησή τους σε χρυσό αποθαρρύνθηκε. Στις αρχές του 20ου αιώνα όλες σχεδόν οι χώρες υιοθέτησαν αυτό το σύστημα όπου για τα πιστοποιητικά που εξέδιδαν, υπήρχε προκαθορισμένη ποσότητα χρυσού προς εξαργύρωση.

 

Μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, με τη διάσκεψη του Μπρέτον Γουντς, οι περισσότερες χώρες υιοθέτησαν τα χρήματα Fiat των οποίων η τιμή είχε καθοριστεί σύμφωνα με το δολάριο ΗΠΑ. Το αμερικανικό δολάριο με τη σειρά του καθορίστηκε σε σχέση με το χρυσό. Το 1971, η κυβέρνηση των ΗΠΑ έπαυσε τη μετατρεψιμότητα του δολαρίου ΗΠΑ σε χρυσού. Μετά από αυτό, πολλές χώρες ακολούθησαν το παράδειγμα των ΗΠΑ και η πλειονότητα των χρημάτων παγκοσμίως σταμάτησε να υποστηρίζεται από αποθέματα χρυσού.»

(Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια, Θέμα: Χρήμα, πρόσβαση 02.03.2020)

 

Σήµερα, το νόµισµα πέρα από την φυσική του μορφή µπορεί να υφίστανται και σε άλλες μορφες.  Πιο συγκεκριμένα, το χρήµα µπορεί να υπάρχει σε τραπεζικό λογαριασµό ως ηλεκτρονική καταχώρηση ή σε λογαριασµό ταµιευτηρίου ως κατάθεση.

Το ηλεκτρονικό χρήµα αποτελεί μία νοµισµατική αξία η οποία είναι αποθηκευµένη, για παράδειγµα, σε µια προπληρωµένη κάρτα. Ένα κλασσικό παραδειγμα αποτελεί η PaySafeCard η οποία είναι διαθέσιμη σε 500.000 σημεία πώλησης σε 25 διαφορετικά νομίσματα σε 44 χώρες σε όλο τον κόσμο.

Από το 2015, η PaySafeCard είναι μέλος του διεθνούς Ομίλου Paysafe (PaySafeCard, χ.η.) Οι άµεσες χρεώσεις, οι πληρωµές µέσω διαδικτύου και οι µεταφορές κεφαλαίων µέσω καρτών αποτελούν και αυτές µορφές πληρωµής στις οποίες δεν χρησιµοποιούνται µετρητά.

Κάρτα PaySafe

Πηγή: www.winneratslots.com

 

Τέλος, την τελευταία δεκαετία, έχουν κάνει την εµφάνισή τους τα νέα αποκεντρωµένα ψηφιακά νοµίσµατα (κρυπτονομίσματα) όπως το Bitcoin τα οποία θεωρούνται ως ένα μέσο ανταλλαγής (όπως τα «κλασικά» νομίσματα) που βασίζονται στη κρυπτογραφία για να διασφαλίσουν δοσοληψίες, ιδιοκτησία, και τη δημιουργία νέων μονάδων νομίσματος. (Τζαγκαράκης και Δασκάλου,2015)

Τα κρυπτονομίσματα λειτουργούν χωρίς να ελέγχονται από µια κεντρική αρχή, για παράδειγµα από την κεντρική Τράπεζα μίας χώρας.

Πηγές:

• Μανώλης Τζαγκαράκης, Βικτωρία Δασκάλου, Σχολή Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων, Τμήμα Οικονομικών Επιστημών . «Θέματα Ψηφιακής Οικονομίας. Κρυπτονομίσματα-Bitcoin». Έκδοση: 1.0. Πάτρα 2015. Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: https://eclass.upatras.gr/courses/ECON1315/
• Λιανός, Θ., Ψειρίδου, Α., 2015. Οικονομική ανάλυση και πολική – Μακροοικονομική. [ηλεκτρ. βιβλ.] Αθήνα:Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών. Διαθέσιμο στο: http://hdl.handle.net/11419/1954
• Mankiw, N.G. and Ball, L.M. (2013) Η Μακροοικονομική και το χρηματοπιστωτικό σύστημα, Worth Publishers